همه چیز درباره‌ی آپنه خواب؛ اختلال خاموش شبانه
- # اختلال خواب
- # آپنه خواب
- # درمان آپنه خواب
- # خر و پف
آپنه خواب یکی از اختلالات شایع خواب است که با توقف‌های موقت تنفس در هنگام خواب شناخته می‌شود و می‌تواند منجر به خستگی مزمن، مشکلات قلبی و سایر عوارض جدی شود.
آپنه خواب چیست؟ وقتی تنفس در خواب متوقف می‌شود
آپنه خواب (Sleep Apnea) یکی از شایع‌ترین و در عین حال خطرناک‌ترین اختلالات خواب است که بسیاری از افراد بدون آن‌که بدانند، به آن مبتلا هستند. در این حالت، فرد هنگام خواب دچار توقف‌های مکرر در تنفس می‌شود؛ این توقف‌ها ممکن است از چند ثانیه تا حتی یک دقیقه طول بکشند و در طول شب چندین بار تکرار شوند.این وقفه‌های تنفسی باعث می‌شوند سطح اکسیژن خون کاهش یابد و مغز، فرد را به طور ناخودآگاه بیدار کند تا دوباره نفس بکشد. این بیداری‌های کوتاه که معمولاً فرد به یاد نمی‌آورد، کیفیت خواب را به شدت کاهش می‌دهند و منجر به احساس خستگی، کسالت و خواب‌آلودگی در طول روز می‌شوند.
انواع آپنه خواب و تفاوت آن‌ها
- آپنه خواب به سه نوع اصلی تقسیم می‌شود:
- آپنه انسدادی خواب (Obstructive Sleep Apnea - OSA)
- شایع‌ترین نوع آپنه خواب است و زمانی رخ می‌دهد که راه تنفسی فوقانی (گلو) به دلیل شل شدن عضلات یا تجمع چربی مسدود می‌شود. این نوع اغلب با خر و پف بلند و توقف‌های ناگهانی تنفس همراه است.
- آپنه مرکزی خواب (Central Sleep Apnea - CSA)
- در این نوع، مغز سیگنال‌های لازم برای نفس کشیدن را به عضلات تنفسی ارسال نمی‌کند. این نوع نادرتر است و بیشتر در بیماران قلبی یا مغزی مشاهده می‌شود.
- آپنه مختلط یا پیچیده (Mixed Sleep Apnea)
- ترکیبی از هر دو نوع بالا است؛ یعنی هم انسداد فیزیکی وجود دارد و هم اختلال در ارسال سیگنال عصبی.
علائم و نشانه‌هایی که نباید نادیده بگیرید
- بسیاری از مبتلایان به آپنه خواب از بیماری خود آگاه نیستند، اما علائم زیر می‌تواند نشانه‌ای هشداردهنده باشد:
- - خر و پف بلند و مداوم
- - خفگی یا نفس‌نفس زدن در خواب
- - بیدار شدن‌های مکرر در شب
- - خشکی دهان یا گلودرد هنگام بیدار شدن
- - سردرد صبحگاهی
- - خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز
- - ناتوانی در تمرکز یا فراموشی
- - تحریک‌پذیری و افسردگی
در بسیاری از موارد، همسر یا اطرافیان فرد متوجه قطع تنفس یا صدای خر و پف شدید او می‌شوند.
چه کسانی در معرض خطر بیشتری هستند؟
- برخی عوامل خطر آپنه خواب را افزایش می‌دهند، از جمله:
- - اضافه وزن و چاقی
- - سن بالاتر از ۴۰ سال
- - مصرف الکل، آرام‌بخش‌ها یا سیگار
- - ساختار فک یا گلو خاص (مثل لوزه‌های بزرگ)
- - سابقه خانوادگی آپنه خواب
- - بیماری‌های قلبی، مغزی یا دیابت نوع ۲
تشخیص چگونه انجام می‌شود؟
اگر شما یا یکی از نزدیکان‌تان مشکوک به آپنه خواب هستید، بهتر است به یک متخصص خواب یا گوش‌و‌حلق و بینی مراجعه کنید. تشخیص معمولا باتست خواب (Polysomnography)انجام می‌شود؛ در این تست، فرد یک شب را در کلینیک خواب سپری می‌کند و فعالیت‌های تنفسی، ضربان قلب، سطح اکسیژن خون و حرکت‌های بدن او ثبت و بررسی می‌شود.
راه‌های درمان آپنه خواب
- درمان آپنه خواب بستگی به شدت بیماری و نوع آن دارد، اما رایج‌ترین روش‌های درمان عبارتند از:
- تغییر سبک زندگی : کاهش وزن، ترک سیگار، اجتناب از الکل و تنظیم زمان خواب.
- دستگاه CPAP : دستگاهی که هنگام خواب روی بینی یا دهان قرار می‌گیرد و با فشار مثبت هوا، راه تنفسی را باز نگه می‌دارد.
- دستگاه‌های دهانی : شبیه به محافظ دندان هستند و با جلو بردن فک پایین، جلوی بسته شدن گلو را می‌گیرند.
- جراحی : در موارد شدید یا مقاوم، ممکن است عمل‌هایی برای برداشتن بافت اضافی گلو، اصلاح انحراف بینی یا حتی کاشت ایمپلنت تنفسی انجام شود.
هرچند آپنه خواب ممکن است ترسناک یا پیچیده به نظر برسد، اما باتشخیص به‌موقع و درمان مناسب، می‌توان کیفیت خواب و زندگی را تا حد زیادی بهبود بخشید. بی‌توجهی به این اختلال می‌تواند منجر به عوارضی جدی مانند فشار خون بالا، سکته مغزی، حمله قلبی و حتی تصادف رانندگی به دلیل خواب‌آلودگی شود.پس اگر شک دارید، حتما اقدام کنید. خواب خوب، یک سرمایه‌ی بی‌قیمت برای بدن و ذهن شماست.